Halk kütüphaneleri yerel yönetimlere devredildi
17.10.2013
Koltuğa oturduktan sonra Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın bazı birimlerinin faaliyetlerini durdurduğu eleştirisi alan Ömer Çelik, bakanlığını külçültüyor. Ülke genelinde 321 kütüphane “sessiz sedasız” Kültür ve Turizm Bakanlığı “bünyesinden çıkarılarak” yerel yönetimlere devredildi. Bakanlığın “bakmayacağı” kütüphaneler arasında İstanbul’daki Caddebostan Muhtar Özkaya Halk Kütüphanesi, Ağva Halk Kütüphanesi ile Eskişehir Atatürk Çocuk Kütüphanesi, İzmir Birgi Uğur Mumcu Halk Kütüphanesi de var.
AKP hükümeti, Bakan Atilla Koç döneminde, 2006 yılında, “Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Bazı Taşra Kuruluşlarının İl Özel İdareleri ve Belediyelere Devredilmesi ile Bazı Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı” hazırlamış ve Meclis’e sunmuştu. Tasarıya göre, bakanlığın taşra teşkilatında bulunup “belediye sınırları içinde yer alan güzel sanatlar galerileri, müzeler, kütüphaneler, kültür merkezleri ile danışma büroları belediyelere; bunlardan belediye sınırları dışında kalanlar ile il halk kütüphaneleri ve arkeolojik eser bulunan müzeler ise il özel idarelerine devredilecekti.” Bu tasarı taslağı, TBMM’de o dönemde CHP’nin yoğun muhalefeti karşısında “kadük” olmuştu.
Zaten zorlanmışlardı
Kütüphanelerin yerel yönetimlere devri, Ertuğrul Günay’ın bakanlığı sırasında da gündeme gelmişti. Dönemin Kültür ve Turizm Bakanlığı Müsteşarı, Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın taşra teşkilatının “çok sayıda olduğunu” belirterek “Bakanlığı yönetmekte zorlanıyoruz” ifadelerini kullanmıştı. Günay’ın döneminde, Devlet Tiyatroları, Devlet Opera ve Balesi ile Güzel Sanatlar genel müdürlüklerini ortadan kaldıran yasa taslağı çalışmaları da gündeme gelmiş, söz konusu taslağın ardından kütüphanelerin devri konusu da yeniden gündeme gelmişti.
‘Sonları olur!’
Kütüphanelerin yasayla devrine ilişkin çalışmaların yapıldığına ilişkin duyumlar akademisyenlerin tepkisine yol açmıştı. Geçen mayıs ayında bakanlığa bir mektup yazan Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Bülent Yılmaz, mektubunda, “Böylesi bir değişim halk kütüphanelerinin büyük ölçüde sonu olacaktır. Çünkü, il halk kütüphanelerini bakanlıkta bırakıp ilçe halk kütüphanelerinin belediyelere devri gibi halk kütüphanesi sistem bütünlüğünü bozacak bir uygulama tümden yanlış ve son derece sakıncalı olacaktır. Dünyada böyle bir sistem bulunmamaktadır. Ayrıca yerel yönetimler politik getirisi olmadığı düşüncesiyle kütüphane hizmetlerine yeterli finansal kaynak ayırmayacaktır” ifadelerine yer vermişti.
Yasayla olmayınca protokolle
Bakanlık, çok tartışıldığı için yasa ile yapamadığı devri protokollerle yapmaya başladı. Kütüphaneciler Derneği’nin isteği üzerine Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü’nden yapılan yazılı açıklamada, “Bakanlığımıza bağlı olarak hizmet vermekteyken protokollerle yerel yönetimlere (belediye, köy tüzel kişiliği vb…) devredilen kütüphane sayısı 321’dir” denildi.
Selda Güneysu
Cumhuriyet Ankara