10. Türkiye Yayıncılık Kurultayı Online 2022 Sonuç Bildirisi
10. Türkiye Yayıncılık Kurultayı Online (15-16 Haziran 2022)
Sonuç Bildirisi
Türkiye Yayıncılar Birliği’nin iki yılda bir düzenlediği Türkiye Yayıncılık Kurultayı’nın onuncusu 15-16 Haziran 2022 tarihlerinde çevrimiçi olarak gerçekleşti. Kurultay’da iki günde; pandemi sonrasında yayıncılık alanındaki değişim ve dönüşümleri izlemek, yayıncılık alanındaki sorunları tartışmak üzere tarihi kriz koşulları, dijitalleşme, yasal düzenlemeler, düşünce, ifade ve yayınlama özgürlüğü, eğitim yayıncılığının geleceği, yeni pazarlama araçları, trendler, kitap fuarları ve okuma kültürü gibi önemli başlıklar tartışıldı.
A. Gelecek nesillerin güçlü bir yayıncılığın yaratıcı ve kültürel yararlarının tadına varabilmesi için yayıncılık sektörü ısrarla direnmelidir.
- Sektörümüzün tüm paydaşları için tarihi kriz koşullarından en az hasarla çıkabilmenin yolu değişime, dayanışma ve işbirliğine açık, şeffaf ve veriye dayalı iş yapma modelleri olarak görülmektedir.
2. Küresel ekonomide yüksek faiz ve durgunluk ciddi bir sorun olarak karşımıza çıkarken yeni iş modelleri bu durumu gözeterek planlanmalıdır.
3. Yaratma ve üretme sürecindeki emeğin korunması öncelikli olup, yayıncıların yetişmiş nitelikli insan kaynağına sahip çıkabilmesinin yolları bulunmalı, ekonomik temelli zorunlu kısıtlamalardan doğabilecek mağduriyetlerin önüne geçilmelidir.
4. Yayıncılar, kitapçılar, yazarlar, matbaalar, kitabevleri ve kütüphaneler gibi yayıncılığın tüm paydaşları bir araya gelip kaynaklarını okuma kültürünü besleyecek, teşvik edecek şekilde kullanmalı, kamusal yarar esasını dikkate alarak buna hizmet eden etkinlik ve fırsatların önünü açmalıdır.
5. Nefret söyleminin ve insanlar arasındaki güven kaybının hayatımızın parçası haline gelmesinin önüne geçilmeli, en temel insan haklarından biri olan yayınlama özgürlüğü ve yayınlama özgürlüğüne müdahaleler bu temelle ele alınmalıdır.
6. E-ticaret hizmet sağlayıcısı/pazaryeri gibi yeni ticari aktörlerin tanımlandığı, kitabevlerinin kapandığı, yayınevlerinin zora düştüğü bu dönemde; e-ticaretin yarattığı fiyat rekabetine, dağıtımcıların yavaş yavaş hâkim duruma geçerek fiyat dikte edecek gücü elinde bulundurmasına karşı tedbirler alınmalıdır.
B. Dijital araçlar yayıncılık alanını genişletmekte ve dönüştürmektedir.
- Dijital olanaklarla birlikte sesli kitap, e-kitap, metaverse ve yapay zekâ gibi alanlar farklı, dinamik, ezberlerimizi bozacak bir dünyanın kapılarını açmıştır; okura ulaşma araçları ve üretim süreci tüm bu olanaklarla birlikte düşünülmeli ve planlanmalıdır.
2. Farklı alt hedef gruplarına yönelik her kitabı sunabilen durumda olan yayıncılık sektörü, veriyi yeniden tanımlayarak merkezine almalıdır.
3. Pandemi nedeniyle eğitimde gerçekleşen dijital dönüşümler yeni davranış modellerini ortaya çıkarmıştır. Bu geçiş aşamasında hibrit çözümlerin yayıncılığa ve kullanıcıya sağlayacağı yarar göz önüne alınmalıdır.
4. Yayınevleri karbon ayak izinin ölçümü konusunda öncelikle mevcut durumu belirlemeli, eyleme geçebilmek için adım adım planlayarak strateji geliştirmelidir. Yayımlanan kitaplar ve her yaştan okura iklim krizinin sunulma biçimi, toplumların bu devasa ve acil durumla mücadele etme şekli açısından hayati önemdedir.
5. Okuma yazma yoksunluğu, niteliğin değer kaybetmesi, yayıncıların ve kütüphanelerin aracısızlaştırılması ve çeşitlilik içeren dijital içeriklerin sürekli olarak yetersiz tedariki sorunlarını yayıncılar ve kütüphaneciler dayanışma içerisinde çözmelidirler.
6. Yayıncılar ve kütüphaneler; evrensel okuryazarlığı, merak ve inovasyonu, etik ve profesyonelliği, yaratıcılığı ve çeşitliliği temel alan, daha iyi bir geleceği şekillendirmeye katkı sunmalıdır.
7. Yayıncılar nitelikli kitap yayınlamakla yetinmemeli; aynı zamanda, iş yapış şekillerinin ne kadar sürdürülebilir olduğunu da değerlendirmelidirler. Üretim akışlarında çevreyi düşünmeli, çevreye olumsuz etkilerini azaltmalıdırlar.
8. Kitap fuarları ve festivaller gibi kitap odaklı etkinlikler ziyaretçi ve katılımcının pandemiyle değişen davranış biçimlerine göre planlanmalı, dayanışma ve çok boyutlu işbirlikleriyle katılımda kültürel çeşitliliğin korunmasına öncelik verilmelidir. Fiziki buluşmalar dijital ve hibrit yapılarla yeniden yapılandırılmalıdır. Kamusal yararın gözetilmesi festival ve fuarların yapısını güçlendirecektir.
C. Kültürel çeşitliliği korumak ve geliştirmek için yayıncılığı var eden tüm değerlere, yayıncılık endüstrisi ve okur, birlikte sahip çıkmalıdır.
- Kitabevleri, kitaplar etrafında gelişen bir toplum için hayati önem taşımaktadır, özellikle bağımsız kitabevlerinin sürdürülebilir bir ekosistem içinde var olmalarının olanakları bulunmalıdır.
2. Niş yayıncılık ülkemizin kültürel çeşitliliğinde önemli bir yere sahiptir, yayıncılık alanındaki işbirlikleri ve dayanışma modelleriyle desteklenmelidir.
3. Fiziksel sınırların ortadan kalkması yayınevi emekçilerinin ve hak sahiplerinin birbirlerinden beslenme biçimlerini, çalışma biçimlerini ve üretim ilişkilerini değiştirmiştir.
4. Çocuk kitapları yayıncılığına “öğreticilik” misyonu yüklenmemeli; yayıncıların, çocuk ve gençlik kitaplarında yaş gruplarına uygun nitelikli içeriğe önem verecek düzeyde oldukları unutulmamalıdır.