Uluslararası PEN’den Türkiye’de İfade Özgürlüğü açıklaması

15.11.2012

Uluslararası PEN üyesi yazarlardan olușan bir heyet Türkiye hükümetine çağrıda bulunarak ülkede cezaevinde bulunan veya mahkemede yargılanan yazar, gazeteci, çevirmen ve yayıncı sayısındaki kaygı verici artışın önünü alması konusunda “hızlı ve somut adımlar” atmasını talep etti. Uluslararası PEN bașkanı John RalstonSaul İstanbul’da bir basın toplantısı düzenleyerek, Türkiye’deki siyasi ve iktisadi gelişmelerin ülkedeki basın özgürlüğüne ilişkin kaygıların gölgesinde kaldığını söyleyerek uyarıda bulundu.

Saul şöyle konuştu: “Türkiye’nin son yıllarda demokratikleşme ile sivil ve siyasi haklar konularında önemli kazanımlar kaydettiğini biliyor ve reformların hız kesmediğini düşünüyoruz. Ancak şu anda cezaevinde veya sanık sandalyesinde bulunan birçok meslektaşımız için – aralarında PEN Türkiye üyeleride bulunmakta – halihazırda devam eden süreçler veya verilen vaatler çok anlamlı değil. Kimsenin barışçıl ifade özgürlüğü hakkını kullanmasından ötürü cezalandırılmadığının kesin tespiti ve bu hakkı çiğnenmek suretiyle alıkonmuş olan tüm şahısların salıverilmesi için Türkiye hükümetini derhal harekete geçmeye çağırıyoruz.”

Saul’a, aralarında Japonya, İsviçre, Lübnan, Birleşik Devletler, Norveç, Kanada ve Birleşik Krallık’tanüyeler de olmak üzere 20 kișilik bir heyet eşlik etti. Saul’a göre bu heyetin varlığı, “Türkiye’de hakkında yargı işlemi başlatılan meslektaşlarının sayısındaki artış karșısında PEN’in ne denli ciddi bir kaygı duyduğunu gösteriyor.”

PEN heyeti basın toplantısından önce Ankara’da Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Avrupa Birliği bakanı Egemen Bağıș’la görüșmelerde bulunmuştu. Heyet, Türkiye’deki Terörle Mücadele Kanunu’nda reforma gidilmesi, böylece halkı şiddete kıșkırtma suçu ile tartışmalı da olsa şiddet içermeyen fikirlerin ifadesi arasında açık seçik bir ayrım gözetilmesi, ayrıca sanıkların mahkeme öncesinde çok uzun süreler alıkonmasına yönelik uygulamadan vazgeçilmesi ve yıllar boyunca sürüncemede kalabilen yargı süreçlerine son verilmesi konularına vurgu yaptı.

Heyet aynı zamanda Cumhurbaşkanı ve Avrupa Birliği bakanına, özgür ifade hakları ihlal edilmek suretiyle yargılanan veya kovuşturmaya uğrama tehlikesiyle karşı karşıya kalan yazar, gazeteci, çevirmen ve yayıncıların belli başlı davalarının bir listesini sundu.PEN, yakın tarihte hükümete bu davalara ilişkin daha ayrıntılı bilgi sunacak.

PEN heyeti, İnsan Hakları Derneği başkanı Öztürk Türkdoğan ile de görüştü. Türkdoğan, derneğin Türkiye’de ifade özgürlüğü meselesinde yaşanan kötüleşme konusunda kaygıduyduğunu belirtti.
Basın toplantısında heyet üyesi ve PEN Türkiye başkanı Tarık Günersel, Türkiye’deki ciddi durumu temsil eden üç davadan bahsederek dinleyicileri duygulandırdı: Neredeyse üç yıldır mahkemesi öncesinde alıkonmakta olan insan hakları avukatı Muharrem Erbey; bir yıldır alıkonmakta olan ve yasaklı örgüt KCK’nın “uluslararası avukatlığını” yapmakla suçlanan çevirmen Ayşe Berktay; ve 2009 yılından beri cezaevinde olan gazeteci Mustafa Balbay yasadışı örgüt üyeliğinden silahlı ayaklanma çıkarmaya teşebbüse dek bir dizi suçtan yargılanmakta ve hüküm giyme tehlikesindeler.

Günersel her üç yazarın da aslında görüșlerini barışçıl bir şekilde ifade etmelerinden ötürü alıkonduklarının altını çizdi. Günersel, bu davaların PEN’in listesindeki birçok davadan yalnızca üçü olduğunu, her bir davada hak ihlallerinin davalının aile ve arkadaşlarına dek uzandığını, bu insanların belirsizliğe, maddi zorluğa ve terörist veya suçlu damgası yemenin sıkıntısına katlanmak zorunda kaldığını vurguladı.

Basın toplantısından sonra uluslararası heyet, PEN Türkiye üyeleriyle ve dünyanın pek çok ülkesinden yazarlarla bir araya gelerek tehlike altında bulunan yazarları anmak üzere pek çok dilden metnin okunduğu bir etkinliğe katıldı. Otuz yılı așkın bir süredir 15 Kasım, dünyanın çeşitli ülkelerindeki PEN merkezlerinde Tutuklu Yazarları Anma Günü olarak kutlanıyor; bu günde PEN üyeleri tutuklu, tehdit altında bulunan veya cinayete kurban gitmiş meslektaşlarını anıyor.

Saul basın toplantısında ayrıca șu sözleri sarf etti: “Bu etkinlikte okuyacağımız metinlerden pek çoğunun bu ülkeden meslektaşlarımızın kaleminden çıkmış olması talihsiz bir durum. Önümüzdeki yıl bu zamanlarda söz konusu etkinliğin yerine, meslektaşlarımızı bezdiren ve zarar görmelerine neden olan yasal süreçlerin bitimini kutlayacağımızı içtenlikle umut ediyorum.”

www.pen-international.org
15 Kasım 2012