KİTAP FUARLARINA İLGİ HER YIL ARTIYOR!

17 Mart 2018

Fahri ARAL – Türkiye Yayıncılar Birliği İkinci Başkanı

Bursa 16.Kitap Fuarı Açılış Konuşması

2018 yılının üçüncü kitap fuarının açılışına hoşgeldiniz.

TÜYAP’la birlikte İstanbul, Adana, Samsun, Bursa, Erzurum ve İzmir’de gerçekleştirdiğimiz kitap fuarlarına katılım ve ilgi her yıl daha da artıyor. 2016 yılından 2017’ye geldiğimizde bu fuarların toplam ziyaretçi sayısında %17’lik bir artış olmuş. 2018 yılında da artışın devam edeceğini umuyoruz, düşünüyoruz. Uluslararası İstanbul Kitap Fuarı katılımcı yayınevi sayısı bir yılda %2.5, ziyaretçi sayısı %20 artış göstermiş. Diğer kitap fuarlarında da benzer artışlar sözkonusu.

Bu yıl 16.sı düzenlenecek olan Bursa Kitap Fuarı’nı 2016 yılında 168.829 kişi ziyaret etmiş, 2017’de bu rakam %56.4’lük bir artışla 265.639 olmuş. Bu yıl çocukların ve yetişkin okurların katılımıyla daha da artmasını diliyoruz.

Türkiye’de üretilen yeni kitap başlığı sayısında % 10,82’lik artış oldu

ISBN verilerine göre 2016 yılında toplam başlık sayısı 54.446 adet iken 2017 yılında bu sayı 60.335 oldu, %10.82’lik bir artış var. Yetişkin kurgu dışı kategorisinde 2016’dan bu yana %3.22’lik bir artış söz konusu. Yetişkin kurgu eserlerde 2017’ye gelindiğindebir yıllık artış %7.22. Çocuk ve gençlik yayınlarında ise %16.54’lük bir artışsözkonusu. 2017’de üretilen eğitim kitaplarının başlık sayısı %16.6, akademik kitapların başlık sayısı %8.86, inanç kitaplarının başlık sayısı ise %10.18’lik bir artış göstermiş.

Ülkemiz yeni kitap sayısıyla dünya sıralamasındaki 11. sırasını korudu.

Türkiye’de ders kitapları hariç 407.739.008 adet,ders kitapları dahil 626.869.351 adet kitap üretildi. Kişi başına üretilen kitap sayısı 7,76’ya düştü.

Türkiye’de 2016 yılında toplam 404.129.293adet kitaba bandrol verildi. Milli Eğitim Bakanlığının dağıttığı ücretsiz kitap adedi olan 262.736.286bu rakama eklendiğinde üretilen toplam kitap adedi 666.865.579 idi ve kişi başına düşen kitap sayısı 8,4’tü.

2017 yılında ise toplam 407.739.008 adet kitap üretildi. Kitap üretiminde 2016 yılına göre %0.9’luk (binde 9) bir artış yaşanmasına rağmen Milli Eğitim Bakanlığının dağıttığı ücretsiz kitap sayısı 213.425.918 adede geriledi; Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim için üretilen 5.704.425 adet kitapla birlikte, toplamda 626.869.351 kitap üretilmiş oldu. Genel toplama baktığımızda üretimde %6 oranında gerileme olurken nüfusumuza göre kişi başına düşen kitap sayısı da 7,76 adede düşmüş durumda.

Kültür yayınlarında artış, eğitim yayıncılığında düşüş

Üretimde türlere göre dağılıma bakıldığında, yetişkin kurgu dışı kitaplarda 2016’dan 2017’ye gelindiğinde %18.99,yetişkin kurgu eserlerde %23.96, çocuk ve gençlik yayınlarında %28.98, ithal kitaplarda %15.56’lık bir artış var. Bu dönemde eğitim kitaplarında %6.87’lik, akademik kitaplarda %4.85’lik, inanç kitaplarında ise %16.3’lük düşüşler gözlendi.

Bu tabloda sevindirici olan gelişme, yetişkin kurgu (edebiyat), yetişkin kurgu dışı (inceleme, araştırma, vb.) ve çocuk ve ilk gençlik kategorilerinde artış yaşanmasıdır. Öte yandan yaygın yasadışı korsan ve fotokopinin zarar verdiği akademik yayıncılıkta, sınavların iptal edilmesi gibi değişikliklerin yaşandığı eğitim yayıncılığında ve inanç kitaplarında yaşanan düşüş ise düşündürücü ve dikkati hak ediyor.

Türkiye Yayıncılık Sektörü,dünya Yayıncılık Sektörleri sıralamasında 11.sıradaki yerini koruyamayarak 16. sıraya geriledi.

Türkiye Yayıncılık Sektörü büyüklüğü 2,126 milyar USD’dan 1,591 milyar dolara geriledi. Bu nedenle Türkiye dünya yayıncılık sektöründeki 11. sıradaki yerini koruyamadı ve 16. sıraya geriledi. Bu gerilemenin nedeni eğitim yayıncılığında yaşanan sınav değişikliklerinin sektörde yarattığı zarardır.

OKUMA KÜLTÜRÜ ve EĞİTİM

Kitap okumayan çocuklar normal bir cümleyi 45 saniyede anlayabiliyorken, bu süre kitap okuma kültürü edinmiş çocuklarda 13 saniyeye kadar düşüyor.

Bilindiği gibi ülkemizin de kurucularından olduğu Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün  (OECD), 15 yaşa uygulanan ve en son 2015 yılında yapılan PISA uygulamasına göre Türkiye 72 ülke arasında matematik alanında 49’uncu, okuma yeterliliğinde 50’nci ve fen bilimleri alanında 52’nci sırada. Araştırmada, ülkemizin ilk kez 2003 yılında katıldığı PISA testinden 2012 yılındaki teste kadar aldığımız puanlarda genel bir yükseliş varken, 2015 yılına gelindiğinde puanlarımızda 2003’ün de gerisine düşüş göze çarpıyor. Çocukların %51.3’ü matematikte, %44.5’i fen bilimlerinde en kötü seviyede, okuma yeterliliğinde bu oran %40. En iyilerin oranı ise 2012 sonrası düşmüş, matematikte 1000 çocuktan 8’i en iyi seviyede, fen bilimlerinde 1’i, okuma yeterliliğinde ise 3’ü. Yani 1000 çocuktan 3’ü okuduğunu anlıyor.

Tüm gelişmiş ülkelerde çocukların kendi dilinde okuduğunu anlamasının en önemli yolu, okuma kültürü… Önce ailelerden başlayan okuma alışkanlığı daha sonra okullarda öğretmenlerin çocukları kitapla, kütüphaneyle yakınlaştırıp kitap okumalarını teşvik etmesiyle devam ediyor.

Kitap okumayan çocuklar normal bir cümleyi 45 saniyede anlayabiliyorken, bu süre kitap okuma kültürü edinmiş çocuklarda 13 saniyeye düşüyor.

Bu tespitlerden sonra açıktır ki şimdi önümüzdeki en önemli görev, okuma kültürünü geliştirmektir.

3-5 Mart 2017 tarihlerinde düzenlenen Kültür Şurası’nda Yayıncılık ve Kütüphanecilik Komisyonu Raporu’nda yayıncılık adına çok önemli kararlar alınmıştır.

İlk ve orta öğretimde sınıf kitaplıkları ve okul kütüphaneleri kurmalıyız. Milli Eğitim Bakanlığı kütüphanelere kitap alımı için bütçe ayırmalı, Kültür Bakanlığı’yla koordineli çalışmalı. 2016 yılı TÜİK verilerine göre Türkiye genelinde 1137 adet halk kütüphanesi var. Geçtiğimiz yıllarda 12 milyon TL civarında bir ödenek ayrıldı. Bu rakam, Almanya’nın bir kasabasındaki kütüphaneye ayrılan kitap alım bütçesine eşit. Kültür ve Turizm Bakanlığının hem halk kütüphaneleri sayısını hem de kitap satın alma bütçelerini artırmasını talep ediyoruz.

Ülke olarak 180’den fazla sayıya ulaşan üniversite kütüphanelerinin hem nitelik hem nicelik olarak zenginleşmesini de mutlaka gerçekleştirmeliyiz.

Okuma Kültürü Seferberliği

İstanbul Kitap Fuarı’nın açılışında ilk kez dile getirdiğimiz çağrıyı yineliyoruz: İlgili kamu kurumları, sivil toplum kuruluşları, ülkemizin büyük şirketleri, yazar ve yayıncılarının elbirliğiyle bir okuma kültürünü geliştirme seferberliği başlatalım. Biz yayıncılar olarak bu büyük seferberlikte üzerimize düşen her şeyi yapmaya hazırız. Ancak sosyal devlet olmanın bir gereği de başta çocuklarımız olmak üzere toplumumuzun okuma kültürüne destek olmaktır.

Kültürel çeşitlilik

Kitap fuarları, kültürel çeşitliliğin ve yayınlama özgürlüğünün korunması ve yaşatılması anlamında önemli alanlardır. Bursa16. Kitap Fuarı’nda bu çeşitliliği ve çoksesliliği gözetiyoruz. Maalesef geçtiğimiz yıl ve bu yıl kitap fuarlarında yazarların katılımlarını engellemeye yönelik birçok girişim ve saldırı yaşandı. Bu saldırıları bir kez daha kınıyor, bunların tekrar etmemesini dilerken, her türlü düşünce ve ifadenin serbestçe yayılması gerektiğini üstüne basarak vurguluyor ve TÜYAP’la düzenlediğimiz fuarlarda hiçbir yayınevine veya yazara böyle bir ayrımcılık uygulamadığımızın altını çiziyorum.

Kültürel yaşama önemli katkıları olan Anadolu Fuarları

Bölgenin kültürel yaşamına önemli katkıları olacağına inandığımız Bursa Kitap Fuarı’na 300 yayınevi ve sivil toplum kuruluşu katılırken, fuar süresince panel, söyleşi, atölye çalışması ve çocuk etkinliklerinden oluşan 80 kültür etkinliği düzenlenecek.

Buradan tüm okurlarımızı Bursa16. Kitap Fuarı’nda kitaplarla buluşmaya davet ediyorum.

Fuarımızın ve şenliğimizin tüm meslektaşlarımıza, yazarlarımıza, çizerlerimize, çevirmenlerimize, yayın dünyasının çalışanlarına hayırlı olmasını diliyorum.

Hepinize saygılarımı sunuyorum.